Oddychanie niczym falowanie meduzy ~Ola Ziarnik

Najważniejsze jest poczuć!

Przepona, to jeden z mięśni oddechowych, mających duży wpływ na całe ciało człowieka – od stóp po czubek głowy. Setki lat temu jogini nie wdawali się w obszerne rozprawy na temat anatomii, ani analizy fizjologiczne. Wiedzieli natomiast, że oddech jest nicią łączącą ciało i umysł i na tej właśnie bazie zgłębiali nie tylko naturę umysłu, ale i proste funkcje życiowe organizmu, traktując oba te czynniki jako całość.

Możliwości naszego oddechu są nieskończone. Tak jak woda może przybierać postać od lekko opadającej kropli po rwącą rzekę, tak jak głośność muzyki od lekkiego dźwięku po koncertowe uderzenie basów, tak i głębia oddechu może zmieniać się.. Przepona pełni funkcję „potencjometru”, którym wpływamy na tempo i natężenie dźwięku (oddechu), w pełni świadomie decydując kiedy i jak go użyć. Dziś przeciętny człowiek oddycha automatycznie, jogini od dawien dawna stosowali oddech równomierny, hiperwentylacje oraz oddychanie przeponowe, któremu poświecę tu najwięcej uwagi, po to aby kontrolować przepływ prany, życiowej energii, odpowiedzialnej za zrównoważone funkcjonowanie całego ciała w połączeniu z umysłem. Tak jak wspomniałam wcześniej, słynący z przekazu ustnego nauczyciele skupiali się na praktyce. Dziś, badania naukowe potwierdzają wnioski joginów.

Dla naukowców

Niejaki Andrew Still lekarz, który po śmierci swojej żony i trójki dzieci zrozumiał, że siły natury są jedynym sprzymierzeńcem człowieka w walce z chorobą, studiując prawa natury, anatomię i fizjologię, jako pierwszy w 1899 roku zmierzył przeponę … centymetrem. Wśród studentów znane było jego powiedzenie dotyczące powięzi i przepony: “to dzięki nim żyjemy to przez nie giniemy”. Dziś Andrew Still uważany jest przez niektórych za ojca osteopatii. Dość długo (co świadczy o niezwykłej innowacyjności i odwadze Stilla jak na tamte czasy), bo aż 100 lat później, Caroline Stone odkryła obopólny wpływ na nieprawidłowości między przeponą a bólami głowy. Dziś wiadomo już, że przepona kształtuje się już w 3 tygodniu życia płodowego na miejscu odcinka C3 – trzeciego kręgu szyjnego i obejmuje zasięgiem całe ciało człowieka.

Blisko 70 proc. naszych czynności oddechowych wychodzi z przepony, wykonuje ona ok 20 tys. cykli oddechowych na dobę, czyli jakieś 14-18 powtórzeń na minutę, w pozycji leżącej, na przykład w pozycji relaksu, najbardziej zaangażowana jednak jest w fazie snu REM. Oprócz tego,co wydaje się „oczywiste”, jest jeszcze wiele innych funkcji, nie związanych tylko z oddechem rozumianym jako dostarczanie tlenu. Otóż przepona ma ogromne znaczenie dla postawy ciała, układu krążenia, tkanek. Stabilizuje ona odcinek lędźwiowy kręgosłupa – nieprawidłowa postawa ciała, może wynikać z nieprawidłowych wzorców oddechowych. Mózg – jako główny „zwiadowca” widzi grupy mięśni, a nie pojedynczych ich przedstawicieli, toteż nieodpowiedni wzorzec pracy przepony, zaczyna przenosić odpowiedzialność za utrzymanie kręgosłupa w pionie na lędźwie. W przypadku układu limfatycznego, przepona oddechowa nie tylko masuje go, ale oddychanie powoduje zmianę różnicy ciśnień między klatką a jamą brzuszną. Ta różnica ciśnień wraz z przepływem jednokierunkowym limfy pomaga jej dostać się do krążenia żylnego. Zwolnienie lub przyspieszenie oddychania ma więc wpływ na zwolnienie lub przyspieszenie przepływu limfy. Mięsień przepony kontroluje też, pracę sercowo-naczyniową (pompowanie krwi do żył), pełni barierę antyrefluksową bez której pojawia się znana większości osób zgaga, oraz wykonuje wiele innych czynności.

Do najczęstszych dysfunkcji przepony zaliczyć można:

– napięcie – hipertonię, przepona jest zbyt podciągnięta do góry przez co oddech odbywa się torem górno-żebrowym;

– wiotkość – hipotonia, przepona opuszczona w stronę jamy brzusznej, oddech tylko torem brzusznym;

– dyskopatia na poziomie c3,c4 szyjnego odcinka kręgosłupa;

– osoby po udarze mogą mieć upośledzoną funkcję przepony.

Odnaleźć swoja meduzę

Czy czytając ten artykuł wiesz co dzieje się z twoją przeponą? Wiesz, gdzie się znajduje i jak wygląda? Dosyć teorii przejdźmy do praktyki! Jako fanka metaforycznego prowadzenia zajęć, często zachęcam uczniów, aby obejrzeli na filmie zachowanie meduz. Ich subtelne unoszenie się w górę, kiedy kapelusz uwypukla się u góry jednocześnie zwężając jego obwód w dolnej części, oraz luźne opadanie do dołu, kiedy „głowa” meduzy rozszerza się na boki. Oglądanie meduz jest wspaniałym doświadczeniem także w kwestii tempa oddechu. Można poczuć się jak w transie, przybierając ich kształt i obierając tempo. Kapelusz meduzy to właśnie przepona, oddzielająca jamę brzuszna od klatki piersiowej. Przepona porównywana jest czasami też do parasola z racji na swój kształt.

Przyjrzyjmy się samemu procesowi oddechu przeponowego!

Osiądź wygodnie, tak aby kolumna kręgosłupa była wydłużona, nie napięta. Krzesło jest bardzo dobrym miejscem pod warunkiem, że nie opierasz pleców. Postaw stopy stabilnie na ziemi, najlepiej bez butów, jeśli masz ciasne dżinsy, rozepnij guzik. I do dzieła! 🙂

Poczuj jak powietrze mija nos, usta, podniebienie twarde, podniebienie miękkie, gardło. Następnie, owiewa narząd odpowiedzialny za wydawanie dźwięku czyli krtań, dalej do tchawicy, oskrzeli i płuc. Aby powietrze dostało i wydostało się z płuc potrzebne są mięśnie oddechowe, m.in. przepona, która z wdechem opada na dno brzucha uwypuklając go, z wydechem natomiast (tu mają też ogromną rolę mięśnie brzucha) dopasowuje się do kształtu żeber w ich poprzecznym ułożeniu. Wyobraź sobie, że pomiędzy twoją klatką piersiową, a jamą brzuszną znajduje się dzwon meduzy, lekka przezroczysta kopuła, która z wdechem spłaszcza się, z wydechem natomiast zaczyna przypominać kapelusz -parasolowaty kształt. Zostań chwilę z tym odczuciem. 🙂

Elastyczna natura płuc sprawia, że ich rozmiar dostosowuje się bezpośrednio do rozmiarów klatki piersiowej, każda aktywność rozszerzająca lub kurcząca klatkę piersiową (istotna rola mięśni międzyżebrowych) powoduje rozszerzenie lub kurczenie się płuc.

Tak więc oddech odbywa się za sprawą 3 grup mięśni. Unoszenie lub ścieśnianie klatki piersiowej (mięśnie międzyżebrowe), rozluźnianie lub napinanie brzucha (mięśnie brzuszne) lub unoszenie z naprzemiennym puszczaniem kopuły przepony oddechowej (po prostu przepona).

Zostawiam Was z Waszymi Meduzami 🙂