Kilka słów o astrologii wedyjskiej ~ Natalia Stala

Astrologia indyjska (dżjotisza), zaliczana jest do wedangi, czyli członów dodatkowych, czy pomocniczych, Wed. Same Wedy uznawane są za święte księgi hinduizmu. Dzielą się one na wiele różnych zbiorów, które z kolei można podzielić na teksty objawione (śruti), oraz te, które zostały stworzone przez ludzi (smryti). Wedanga przynależy do tej drugiej grupy. Oprócz tekstów dotyczących planet i gwiazd, zawiera również dzieła dotyczące gramatyki.

Opisy astrologiczne pojawiają się już w pismach z okresu 1000-500 p.n.e. Mamy w nich system nakszatr (specyficzny dla indyjskiej nauki o planetach podział zodiaku na 27 części, tzw. domów księżycowych), czy astrologię elekcyjną (muhurta, polega na wyborze idealnej daty do rozpoczynania różnych działań, czy ważnych wydarzeń, takich jak np. ślub), opis poszczególnych jug(1), relacje Słońca i Księżyca (bardzo istotne w astrologii(, dni księżycowe (tithi), zaćmienia, konflikty planet. Nie używano wówczas jeszcze domów, a podstawę analizy stanowiła nakszatra Księżyca(2).

W drugim wieku prognostyczna astrologia stała się popularna. W tekście Spudżidhwadży „Jawanadżataka” z 270 roku (3) (opracowanym na podstawie tekstów, które nie zachowały się do naszych czasów) pojawiają się już takie terminy jak: rasi (znak), warga (horoskop podziałowy), bhawa (dom), kendra (dom kątowy), trikona (trygon), ućća (egzaltacja), nića (upadek), dryszti (aspekt), joga (połączenie planet), daśa (okres), antardaśa (pod-okres). Wielce istotną postacią w rozwoju tej dziedziny był żyjący w VI wieku Warahamira. Napisał on „Bryhadżdżatakę” stanowiącą najobszerniejszy podręcznik astrologiczny. Mamy w nim już podział na 12 znaków zodiaku, nakszatry, pojawia się również opis godności planet, czy charakterystyka ich szkodliwości, oraz pomyślnego działania. Pierwszy raz planety zostają uporządkowane według kolejności związanej z dniami tygodnia, czyli: Słońce, Księżyc, Mars, Merkury, Jowisz, Wenus, Saturn, Rahu i Ketu(4).

Kolejną bardzo ważną osobą był Paraśara (ok. VI w.). Przypisuje mu się autorstwo „Wielkiej horoskopii Paraśary” („Bryhatparaśarahora”), tekstu który stanowi do dziś niezastąpione źródło wiedzy o planetach. Tradycja uznaje go za ojca Wedawjasy, czyli osoby odpowiedzialnej za Mahabharatę (jeden z najważniejszych hinduistycznych tekstów należących do kategorii smryti, w którego skład wchodzi słynna i bardzo istotna Bhagawadgita). Według tradycji kulał z powodu urazu nogi, dlatego nazywano go Kuśtykającym Mędrcem. Co według legendy przyczyniło się do jego śmierci, gdyż nie udało mu się uciec przed stadem wilków. Paraśara odcisnął przeogromny wpływ na rozwój astrologii. Nawiązywał do niego nawet Al Biruni (XI w.).
Andrzej Babkiewicz, który przetłumaczył na język polski fragmenty „Wielkiej horoskopii Paraśary” (5), wyróżnił podstawowe pojęcia pojawiające się w tym dziele, które na podstawie nauk, jakie ostatnimi czasy uzyskałam scharakteryzowałabym w następujący sposób:

• karaka (sygnifikator, np. Księżyc jest naturalnym karaką matki);
• arudha (czyli to jak się manifestuje dany dom w naszym życiu, jak widzą jego owoc ludzie, jak jest to odbierane w społeczeństwie);
• upapada (arudha domu 12, czyli mąż/żona, kim jest, co się z nim dzieje, czy jest zablokowany przez malefiki, czy może wspierany przez benefiki);
• maraka (coś, co zabija, kończy, powoduje problem, np. maraką domu 7 jest dom 8, dlatego może pokazać koniec małżeństwa, maraką domu 1 jest dom 2, czyli to jest to, co podtrzymuje ascendent, podtrzymuje nasze życie);
  bhagja (szczęście, dom 9 pokazuje naszą fortunę lub jej brak, szczegółowo należy w tej kwestii zanalizować nawamsę, czyli d9);
• praśna (astrologia horarna);
• klątwa (bardzo niepomyślny układ planet powodujący problemy, które mogą być uporczywe i wciąż powracać, albo uaktywnić się w pewnym momencie życia, wszystko zależy od tego, jak silne to uszkodzenie);
• radżajoga (pomyślny układ planet, choć też dużo zależy gdzie ta radżajoga się znajduje);
• awastha (stan planety);
• asztakawarga (specjalna technika pokazująca siłę domów i planet);
• daśa (pokazuje kiedy i jak długo dana planeta, bądź znak, wpływa na nasze życie);
• wimśottari daśa (rodzaj daśy, której obliczanie związane jest z nakszatrami; oprócz niej istnieje bardzo wiele różnych sposobów podziału daś, np. narajana daśa, czy mula daśa, każda z nich ma swoje własne znaczenie i reguły interpretacji).

Paraśara odcisnął przeogromny wpływ na rozwój astrologii. Nawiązywał do niego nawet Al Biruni (XI w.). Kolejnym niezmiernie istotnym tekstem jest Upadeśa-sutra Dżajminiego (XVII w.). Podobnie jak dzieło Paraśary stanowi podstawowe źródło wiedzy na temat astrologii. W jej skład wchodzi 1031 sutr.

Dżjotisza jest uważana za wiedzę pochodzącą od Boga, dlatego nazywana jest „oczami wed”. Toteż osoba, która się nią zajmuje powinna żyć w sposób sattwiczny, czyli rozwijać w sobie dobre właściwości, dbać o umysł i po prostu nie krzywdzić.

Przypisy

(1) Jugi to 4 epoki składające się na istnienie całego świata. Każda ma swój czas trwania. Zgodnie z tradycją obecnie znajdujemy się w tzw. kali judze, czyli okresie trudnym, pełnym wyzwań, konfliktów, nieporozumień, upadku.
(2) D. Pingree, Astronomy and Astrology in India and Iran, [w:] Isis – Journal of The History of Science Society (1963), 229–246
(3)Tamże.
(4)A. Babkiewicz, Indyjska horoskopia urodzeniowa na przykładzie tekstu Bryhatparasiarahory, [w:] Studia Indologiczne 14/2007.
(5)Tamże.