Jak medytacja wpływa na nasz mózg? Joanna Nogaj

W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat prowadzonych jest coraz więcej badań pokazujących, jaki wpływ wywiera praktykowanie medytacji na nasze zdrowie i samopoczucie. W ostatnim czasie technologia związana z badaniami medycznymi rozwinęła się tak bardzo, iż możliwe jest sprawdzanie subtelnych zmian w naszym mózgu. Dzięki temu naukowcy wiedzą również coraz więcej o funkcjonowaniu danych obszarów naszego układu nerwowego.

fot. Magda Jacewicz

W badaniach nad wpływem medytacji na mózg wykorzystuje się obecnie głównie dwie metody EEG i fMRI/ EEG to skrót od elektroencefalografii- badaniu bioelektrycznej aktywności mózgu za pomocą elektroencefalografu. Badanie polega na odpowiednim rozmieszczeniu na skórze czaszki elektrod, które rejestrują zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry, pochodzące od aktywności neuronów kory mózgowej i po odpowiednim ich wzmocnieniu tworzą z nich zapis – elektroencefalogram. (źródło: wikipedia)

.fMRI ((od ang. functional magnetic resonance imaging) – czyli funkcjonalny rezonans magnetyczny. Za pomocą tej metody mierzony jest wzrost przepływu krwi i utlenowania aktywnej okolicy mózgu. Wynika to z faktu, iż podczas aktywności komórek nerwowych zwiększa się ich zapotrzebowanie na tlen.

Badania pokazują, iż medytacja wywierać może bardzo konkretne, fizyczne zmiany w naszym mózgu i w innych układach.

Badania prowadzone przez Sarę Lazar w 2005 * roku wraz z zespołem z Massachusetts General Hospital w USA pokazują, iż u osób medytujących od kilku lat następują zmiany strukturalne w mózgu tj. zwiększenie objętości istoty szarej w określonych rejonach m.in. w tzw. wyspie. Te części mózgu odpowiadają m.in. za regulację emocji i empatię.

Istota szara to część mózgu, w której neurony porozumiewają się miedzy sobą nadzorując pracę organizmu – świadomość, myślenie – planowanie, pisanie i czytanie, kreowanie oraz emocje. Nasza świadomość zależy w dużej mierze od niej i jej sprawnego funkcjonowania.

Ponadto odkryto też zmniejszenie istoty szarej w ciele migdałowatym, tj. części mózgu odpowiadającej za reakcję stresową. Ta część mózgu zostaje pobudzona w sytuacji rzeczywistego, jak i subiektywnego stresu np. spowodowanego przez lęk, zamartwianie się, samokrytycyzm. Ciało migdałowate wywołuje jedną z trzech reakcji – walki lub ucieczki, ewentualnie – zamrożenia, bezruchu, uruchamiając tym samym cały szereg reakcji organizmu związanych ze stresem, takich jak wydzielanie hormonów stresu, zwiększenie ciśnienia, napięcia w mięśniach itp.

Badania te potwierdzają neuroplatyczność naszego mózgu, czyli to, że może on zmieniać się ciągu życia np. pod wpływem treningu umysłu, jakim jest medytacja. Dowodzą też, że regularna medytacja pomaga lepiej radzić sobie ze stresującymi sytuacjami a także pomaga rozwijać empatię.

Wcześniej, w 2003** roku, badania dotyczące medytacji uważności przeprowadził Jon Kabat-Zinn twórca najpopularniejszego treningu opartego na uważności – MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction wraz z neurologiem Richardem Davidsonem.

Naukowcy badali grupę osób biorących udział w 8 tygodniowym treningu MBSR, podczas którego uczestnicy praktykują różne formy medytacji uważności (medytację oddechową, świadomości doznań w ciele, medytacje w ruchu). W porównaniu z grupą kontrolną, uczestnicy kursu wykazywali większą aktywność w lewej przedczołowej korze mózgowej. Ta część mózgu pobudzana jest wówczas, kiedy jesteśmy zadowoleni, w odróżnieniu do prawej części przedczołowej, która aktywna jest u ludzi z depresją czy też, kiedy jesteśmy przygnębieni.

Wiele badań naukowych wykazuje wpływ medytacji na koncentrację, kreatywność, radzenie sobie z depresją. Medytacja pozwala na lepsze funkcjonowanie naszego umysłu, mózgu i całego organizmu, pozwalając nam dłużej zachować zdrowie, działać sprawniej i cieszyć się lepszym samopoczuciem. Jest to metoda doceniana przez lekarzy, naukowców, czy osoby zarządzające dużymi korporacjami, jako pomocna i warta wykorzystania metoda pracy umysłem i ciałem.

Być może warto spróbować i zacząć swoją przygodę z medytacją?

*Lazar SW, Kerr CE, Wasserman RH i inni, “Meditation experience is associated with increased cortical thickness.” Neuroreport. 2005 Nov 28;16(17):1893-7.

**Davidson R. J., Kabat-Zinn., Schumacher J., i inni „Alterations in brain and immune function produced by mindfulness meditation.” „Psychosom Med” 2003.