Mantra, czyli słowa mocy. Krysznakirtan

Wstęp do medytacji z mantrą

Znasz przypowieść biblijną o trąbach jerychońskich? To opowieść o tym jak odpowiednio użyty dźwięk ma moc burzenia murów. Dźwięk może także zniszczyć czyjś zmysł słuchu lub doprowadzić do innych poważnych schorzeń. Dźwięk może też leczyć. To powszechnie wiadomo. A co to ma wspólnego z jogą? W jodze również używamy mocy dźwięku. To mantry, czyli słowa mocy.

Spośród wielu form medytacji najprostsza i najbardziej popularna jest mantra joga (mantra yoga) lub dźapa joga (japa yoga). Święte Pisma Indii Wedy dzielą czas trwania świata na cztery epoki, jugi (yuga). Według tego podziału czasu obecnie żyjemy w ostatniej, czwartej epoce zwanej wiekiem Kali (kali yuga). Ten czas jest najlepszy właśnie dla praktyki medytacji z mantrą. Jaka mantra jest zalecana? To boskie imiona. Święte imię pozwala przepłynąć „ocean śmierci” (sansara) i osiągnąć wyzwolenie, a nawet je przekroczyć (o tej koncepcji napiszę następnym razem). Mówiąc inaczej, mantra joga to praktyka dla tych którzy mają już dosyć cierpienia i ze łzami w oczach proszą o pomoc.
Wg Patańdżalego celem jogi jest „zatrzymanie poruszeń umysłu”, asztanga joga (ta tradycyjna o której jest mowa w Bhagawadgicie) uczy, że ostatecznym celem jogi jest stan samadhi – niewzruszony i głęboki stan medytacyjny, w którym z jednej strony jest się nieporuszonym przez zewnętrzne bodźce, ale przede wszystkim jest to stan zjednoczenia z boskością. Czasem mówi się, że to odkrycie własnej jaźni. I taki jest też cel praktykowania mantra jogi.

Czym jest mantra?

Mantra jest kombinacją świętych sylab która przenosi w sobie boską moc i duchowa energię. Ten dźwięk pochodzi z pierwotnej przestrzeni lub eteru (akasha), przestrzeni która jest podstawą istnienia materialnej rzeczywistości. Z tego pierwotnego eteru wyłonił się pierwszy dźwięk tan-matra, a z niego wyłonił się świat. Mantry istniały wewnątrz tego dźwięku i zostały odkryte przez Ryszich, starożytnych mędrców. Tak powstanie Świata opisują Wedy.

Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga,
i Bogiem było Słowo. Ono było na początku u Boga.
Wszystko przez Nie się stało, a bez Niego nic się nie stało,
co się stało
J1,1-3 Biblia Tysiaclecia

Mantra nie jest modlitwą. Modlitwa zawiera słowa, które opisują prośbę duchowego aspiranta. Mantra natomiast jest precyzyjną kombinacją słów i dźwięków – uosobieniem konkretnej formy żeńskiej części boskiej energii (śakti) lub połączenia aspektu żeńskiego i męskiego Absolutu. Mantra znaczy „uwolnienie spod wpływu zjawiskowego świata”.
Każda mantra zawiera w sobie sześć elementów:

1. przeznaczenie – ryszi (rishi)
2. melodię – raga (raga)
3. przewodnie bóstwo – dewata (devata)
4. podstawowy dźwięk, zarodek mantry – bidźa (bija)
5. moc, zalążek mantry – śakti (śakti)
6. rdzeń mantry – kilaka (kilaka)

Ryszi poprzez swoją wieloletnia medytację, intuicję i mistyczne doświadczenie otworzyli się na objawienie mantry. Poprzez przyjęcie łaski, wiedzy i mocy płynącej z boskiego źródła byli wstanie poznać mantry. Poprzez tradycyjną wedyjską linię przekazu z mistrza na ucznia (parampara) mantra dociera do naszych czasów. Jej duchowa moc jest wzmocniona poprzez wielokrotne powtarzanie jej od niepamiętnych czasów.
Tak jak zarodek w nasieniu drzewa jest odpowiedzialny za kiełkowanie rośliny, pojawienie się pędów, a w końcu wydanie owocu, podobnie podstawowy dźwięk mantry – bidźa – jest odpowiedzialny za owoc który otrzymujemy z powtarzania mantry.

Jak praktykować dźapa jogę?

Dźapa to indywidualna praktyka medytacyjna. Do tego celu używa się korali medytacyjnych dźapa mala (japa mala). Każdą mantrę powtarza się raz na każdym z koralików. Koralików takich jest 108, 54 lub 27 Wykonane są najczęściej z tulasi, drzewa sandałowego lub rudrakszy.

Jaką mantrę wybrać?

Każda mantra ma specyficzny cel i moc, dlatego należy odnaleźć własna isztha mantrę (istha mantra), mantrę przewodnią lub osobistą. Ta sama mantra może być isztha mantrą dla wielu osób. Taka mantrę można odnaleźć lub wybrać na wiele sposobów. Można otrzymać ją od kogoś kto uczy medytacji, można usłyszeć ją we śnie, lub słuchając nagrań z muzyką. Jednakże najlepszym sposobem – zgodnie z tradycją – jest otrzymanie jej od osoby (guru), która urzeczywistniła jej moc i poznała jej wewnętrzne znaczenie. Tak otrzymana mantra ma największa moc.

Dlaczego praktykować dżapę?

Przyczyną cierpienia są wytwory umysłu. Dlatego w trakcie praktyki jogi należy zwrócić uwagę na pozytywne, duchowe, zaangażowanie umysłu.

mana eva manusyanam karanam bandha-moksayoh
bandhaya visayasango muktyai nirvisayam manah

„Umysł jest dla człowieka zarówno źródłem niewoli, jak i przyczyną wyzwolenia. Przyczyną niewoli jest wtedy, kiedy przywiązany jest do przedmiotów zmysłów, a wolny od takiego przywiązania jest przyczyną wyzwolenia.”
Amrta-bindu Upanisad 2

Dźapa joga służy właśnie temu celowi. Dobrze przeprowadzona praktyka dźapa pozwala stopniowo uwolnić umysł spod wpływu jego (fałszywych) wyobrażeń, oczyszcza go z niepotrzebnych emocji, uspokaja. Doprowadza do równowagi pomiędzy fizycznym, psychicznym i duchowym aspektem człowieka. Ta praktyka stopniowo zamienia zainteresowanie umysłu z rzeczy atrakcyjnych dla zmysłów na te transcendentne, które są zawarte w mantrze są jej śakti.

yaṃ yaṃ vāpi smaran bhāvaṃ tyajaty ante kalevaram
taṃ tam evaiti kaunteya sadā tad-bhāva-bhāvitaḥ

Bo z tym, co się wspomina, świat ten opuszczając,
Łączy się też po śmierci. Taka jest natura.
Bhagawadgita 8.6

To o czym rozmyślamy (czyli medytujemy) determinuje nasze samopoczucie, przeznaczenie i ostatecznie cel jaki osiągamy po śmierci. Czy będzie to niepokój, frustracja czy szczęście i wyzwolenie zależy tylko od nas samych. To zjednoczenie z boskością jest celem praktyki jogi. Ten kto to osiągnął zwany jest joginem.

Hari Om Tat Sat
Krysznakirtan