Kirtana, święta sztuka intonowania. Krysznakirtan

Czym jest medytacja poprzez kirtanę

W powszechnej świadomości joga to asany, pozycje jogiczne. Gdy ktoś zainteresuje trochę więcej jogą, na przykład zacznie ćwiczyć asany, dowie się, że joga to także medytacja. To wiemy. A muzyka? Czy muzyka może być przydatna w jodze? Czasem słyszymy o koncertach muzyki indyjskiej, może nawet ktoś z was był na jednym z nich, ale mało kto wie, że to też jest forma jogi.

Muzyka w praktyce jogi

Muzyka jest ważnym elementem życia każdego z nas. Wpływa na nasze emocje, rozluźnia, relaksuje, sprawia radość, towarzyszy w ważnych chwilach. Każda pierwotna kultura opierała się w dużej mierze na wspólnym wykonywaniu muzyki. Wspólne grupowe muzykowanie oprócz integracyjnego miało i ma, znaczenie społeczne. Muzyka rozładowuje też stres dnia codziennego. Oczywistym jest zatem, że muzyka jest pomocna w praktyce jogi. W tej części jogi która dotyczy medytacji z mantrą.

Czym jest kirtana?

Kirtana (lub kirtan) to praktyka medytacyjna polegająca na grupowym powtarzaniu mantr lub hymnów, czasem świętych tekstów, w rytm melodii i przy akompaniamencie muzyki.

Wszystkie rodzaje Jogi prowadzą nas do uczucia ekstazy, którego doświadcza się w czystym stanie istnienia, w oświeceniu i w natchnieniu. Uczucie to, zwane „bhawa”, wywołuje w nas bezpośrednie doświadczenie jedności wszystkiego. Święte intonowanie, „kirtana”, to podróż do misternego związku pomiędzy wizją braku dwoistości z jednej strony i miłosnym oddaniem z drugiej. To jest podstawą doświadczenia Jogi. Shyamdas 

Czym jest mantra?

Nauka o jodze w dużej mierze dotyczy kontrolowania umysłu. To nie jest początkowo łatwe, ale jeśli wkłada się w coś serce i uczucie, umysł automatycznie podąża, a inspiracja stanowi ważną część życia duchowego. Wypowiadanie mantr bardzo pomaga kontrolować umysł.

Słowo „mantra” składa się z dwóch sylab: „man” i „tra”. „Man” pochodzi od sanskryckiego słowa „manas”, które oznacza umysł, a „tra” od słowa „trajate” oznaczającego wyzwolenie. Dlatego mantry, specjalne formuły medytacyjne, mają na celu pomagać kontrolować umysł. Powtarzanie mantry może się odbywać jako indywidualna praktyka (dźapajoga) lub w grupie, czyli właśnie kirtana.

Jak wykonywać kirtanę?

Zazwyczaj taka praktyka odbywa się na prostej zasadzie, że jedna osoba, lub grupa osób, zwana prowadzącym śpiewa dany tekst lub mantrę, a pozostali powtarzają.

Do akompaniamentu najczęściej używa się harmonium (klawiszowy instrument dęty mający swoje korzenie w XIX w. Francji, przywieziony do Indii przez kolonistów lub misjonarzy i przerobiony przez Indusów w taki sposób, że pompowanie powietrza odbywa się ręcznie, a nie jak w oryginale przy użyciu nóg. Spokrewniony też z harmonijką ustną), charakterystycznego podwójnego glinianego bębna (khol lub mrydanga), tabli, bębna pakhawaj (mridang) i koniecznie ręcznych cymbałów (kartale).

Oczywiście do akompaniamentu używać można każdy z dostępnych w danej chwili instrumentów, ograniczenie jedynie polega na umiejętności gry na nich. Sam gram na ukulele (hawajska odmiana gitary). Wielokrotnie brałem udział w kirtanie w której grano na: gitarze akustycznej, flecie, saksofonie, gitarze elektrycznej, kontrabasie, elektrycznych organach, gitarze basowej, sitarze, santurze, itd.

Moc dźwięku

Śpiewanie mantr, pieśni czy hymnów jest wspólną praktyką dla wielu tradycji: wisznuizmu (we wszystkich czterech odmianach) gdzie jest główną praktyką, sikhizmu, w pewnych szkołach buddyjskich, pierwotnych religiach Afryki, w praktykach Indian obu Ameryk, a nawet w chrześcijaństwie i judaizmie.

Chwalcie Go bębnem i tańcem,

chwalcie Go na strunach i flecie!

Chwalcie Go na cymbałach dźwięcznych,

chwalcie Go na cymbałach brzęczących

Ps 150.4-5 (Biblia Tysiąclecia)

Najprostszy tekst, mantra, to imiona Boga, pochodzące z dowolnej mistycznej tradycji, fragment pieśni, lub inwokacja.

Nie jest ważne czy kirtana wykonywana jest przez znanych wykonawców, takich jak: Krishna Das (dwukrotnie w Polsce), Shyamdas (1953-2013), Snatam Kaur, Deva Prema i Mitten, Jai Uttal, Kirtan Rabbi (teksty judaistyczne), Sri Prahlad (wielokrotnie w Polsce) czy Vaiyasaki Das (będzie w czerwcu we Wrocławiu), żeby wymienić tylko kilku, czy we własnym małym gronie. Zawsze jest to przeżycie radosne, inspirujące, relaksujące, pełne entuzjazmu i osobiste doświadczenie pełni miłości. Trudno o tym pisać, trzeba przyjść i posłuchać. Może nawet zagrać.

Fragment filmu pt „Serce na jednej ścieżce, historia Krishna dasa” mówi Shyamdas

Hari Om Tat Sat

Krysznakirtan