Yoga kit. Część III. Magdalena Karciarz

Rynek wydawniczy

Osoby związane z praktykowaniem jogi oraz prowadzące szkoły, podczas rozmów prowadzonych w ciągu ostatniego roku, przenosiły ciężar swojej działalności z aspektów ekonomicznych na misję i popularyzację tej formy pracy z ciałem. Oprócz wiedzy uzyskiwanej w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem otwiera się przed nami rynek wydawniczy oferujący nie tylko wartościowe książki o jodze, lecz również różnego typu poradniki i multimedia.

Wydawnictwa działające na rynku sięgają po tematy, które z powodzeniem zostaną przez klientów „skonsumowane”. Stąd oprócz specjalizujących się w ezoteryce wydawnictw typu Studio Astropsychologii, KOS czy Ravi, książki dotyczące jogi wydaje Bellona, Książka i Wiedza czy Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Tytuły związane są głównie z poradnikowym aspektem jogi: Joga dla kobiet, Joga dla początkujących, Joga dla twoich oczu, Joga dla zapracowanych, Joga dla zdrowia – podręcznik ćwiczeń czy seria Joga dla żółtodziobów. Ich ceny kształtują się na poziomie od 30 złotych. W obrębie tej tematyki wydawane są również książki specjalistyczne, przeznaczone dla grupy osób praktykujących i poszukujących zaawansowanej wiedzy na temat jogi i jej działania na umysł i ciało, m.in.: Joga i Ajurweda, Joga światłem życia, Anatomia hatha jogi. Koszt tych książek jest zdecydowanie wyższy – od 60zł w górę. Dla zapytania „joga” wyszukiwarka sklepu internetowego Empik odnajduje 267 (w 2009 r. było ich 169) produktów, Merlin – 168 (103), Azymut – 77 (49). Dla porównania Amazon.com, potentat oferty wydawniczej na Zachodzie, w samej tylko kategorii książki odnalazł 22 tysięcy (11tys. na rok 2009) przedmiotów (książek drukowanych, audiobooków, w wersji HTML, Kindle oraz PDF) ¹.

Analizując rynek wydawniczy w Polsce zauważyć można, że największa aktywność publikacyjne w zakresie jogi przypada na lata 2004-2009. Ceny książek rosną za wydania specjalistyczne, albumowe, dobrze opracowane graficznie. Kierunek ten będzie kontynuowana przez kolejne lata wraz ze wzrostem cen, ze względu na trendy wyznaczane przez media (moda, popularyzacja przez celebrytów). Przykładowo księgarnie w Kanadzie eksponują na odrębnych regałach publikacje dotyczące jogi (Fot. 66), natomiast w Polsce nie dostrzegłam jeszcze form tak autonomicznej sprzedaży.

W badaniach ankietowych zaledwie 10% badanych potrafiło podać tytuł książki dotyczącej jogi – wymieniając tu głównie tytuły autorstwa B.K.S Iyengara. Ankietowani odnosili się głównie do swoich skojarzeń z różnego typu poradnikami.

Analizując tematykę dokumentów rejestrowanych przez Bibliografię Narodową ² zauważyć można, że dotyczą one głownie fizycznych i zdrowotnych aspektów jogi. Niewielki procent wydawnictw skupia uwagę na jej filozoficznych i religijnych kontekstach. Natomiast zauważalny jest brak materiałów, które omawiałby jakość świadczonych usług w ramach propagowania tej formy pracy z ciałem, efektów długotrwałej praktyki, rynkowych uwarunkowań prowadzenia szkół jogi czy choćby analizowałyby rynek przedmiotów użytkowych związanych z jogą.

Poniżej prezentuję zestawienie ilości wyników wyszukiwania w bazach danych Biblioteki Narodowej dla zapytania „joga” (Il. 6. Stan na 10.06.2012).

Na polskim rynku wydawniczym brak jest czasopism dedykowanych wyłączenie tej tematyce. Artykuły o takiej formie pracy z ciałem publikowane były na łamach Twojego Stylu, Pani, Zwierciadła, Wróżki czy Cosmopolitan. Jednak są to nieregularne wzmianki wypełniające kontent danego numeru, a nie przeznaczane dla konkretnej grupy odbiorców. Dostępne jest angielskojęzyczne wydanie Yoga Journal. Nisza ta zostanie zapewne zapełniona wraz ze wzrastającym zainteresowaniem klientów, tak jak to się dzieje na rynkach zachodnich, czego przykładem może być prasa w Kanadzie (Fot. 7).

 

Poza rynkiem książek, obiecującym obszarem zysków ze sprzedaży są multimedia. Powszechność komputerów, odtwarzaczy DVD czy mp3 sprawia, że część osób sięga po wydania płytowe z gotowymi zestawami asan. Koszt płyt waha się od 6 zł (płyty CD dodawane do kolorowych czasopism) do 90 zł za pakiety obejmujące większą ilość płyt, tzw. boxy lub płyty specjalistyczne, nagrywane z nauczycielami takimi, jak Gabriela Giubilaro³ (Fot. 8).

Multimedia, zyskując coraz większy obszar rynku wydawniczego, wydają się stanowić dobre źródło informacji dotyczące jogi rozumianej jako zestaw ćwiczeń polepszających kondycję. Możliwość umieszczenia na płycie gotowych zestawów asan, ich omówienie czy opatrzenie dodatkowym komentarzem daje możliwości pracy przestrzennej, czego brakuje pozycjom książkowym. Przykładowo na rynku dostępne jest opracowanie polskich nauczycieli jogi Wiktora Morgulca i Justyny Wojciechowskiej. Opis promujący płytę brzmi następująco:

Jest to pierwszy film do nauki i praktyki jogi opracowany przez polskich, dyplomowanych nauczycieli jogi metodą B.K.S. Iyengara. Zawiera prezentację 40 asan, wskazówki dotyczące przygotowania się do ćwiczeń, przeciwwskazania dotyczące wykonywana niektórych pozycji, korzyści z wykonywania konkretnych asan oraz specjalny ZESTAW ĆWICZEŃ DLA KOBIET. Wyjątkowa prezentacja pozycji, wzbogacona o elementy graficzne, zbliżenia na detale i wielostronną prezentację ustawień, umożliwia wypracowanie poprawnej praktyki. Płyta przeznaczona jest zarówno dla osób już praktykujących, jak i początkujących. Joga Iyengara kładzie nacisk na poprawność ustawień prowadząca do osiągnięcia równowagi w pozycjach przy minimalnej pracy mięśni. Właściwe ustawienia poprawiają krążenie oraz otwierają ciało na przepływ strumienia energii, co prowadzi do zdrowia i dobrego samopoczucia⁴.

Sądzić należy, że oferta multimediów będzie się powiększać, a szkoły urozmaicając swoją działalność będą sięgać po tego typu formy promocji nie tylko jogi, ale również autopromocji nauczycieli. Jak wpłynie na ten fragment „jogicznego” rynku dostęp do wiedzy poprzez Internet?

~~~~~~
1 Badanie porównawcze przeprowadzone w witrynach internetowych omawianych firm wydawniczych. Stan na 30 października 2009.
2 Biblioteka Narodowa [online] – obejmująca publikacje, których wydawca lub współwydawca ma siedzibę na terenie Polski oraz wydawnictwa ogłoszone poza terenem państwa, jeżeli ich wydawcą lub współwydawcą są instytucje krajowe lub ich agendy zagraniczne. [dostęp 6 listopada 2009]. Dostępny w Internecie: http://www.bn.org.pl/katalogi-i-bibliografie/bibliografia-narodowa/przewodnik-bibliograficzny
3 Nauczycielka jogi wg metody BKS Iyengara pochodząca z Włoch, propagująca jogę na całym świecie, również w Polsce.
4

Joga jako towar by Magdalena Karciarz is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Unported License