Rymowana historia filozofii: Patańdźali

“1001 myślicieli, których warto znać”. Rymowana historia filozofii. Oparta na podziale na pokolenia historia szeroko ujętej myśli ludzkiej od mitycznych początków po myślicieli dziś tworzonych. Obok filozofów sensu stricto są tam filozofujący pisarze, teolodzy, mistycy, naukowcy wszystkich kultur i cywilizacji, gdzie rozwinęła się filozofia (łącznie tytułowych 1001 postaci). Poszczególne postacie opisane wierszem, wstępy do całości, poszczególnych pokoleń i epok starożytność, średniowiecze, nowożytność, XIX w., XX w. oraz słownik terminów filozoficznych prozą. Dzieło w opracowaniu, powinno ukazać się w ciągu najbliższych dwóch lat. Poniżej przedstawiamy jego fragment.

Autorzy:
Janusz Kucharczyk. Filolog i filozof, historyk filozofii, autor artykułów i książek, wykładowca filozofii i języków klasycznych na WBST (Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne). Facebook
Tomasz Kalisz. Historyk, wydawca, działacz baptystyczny. Facebook

Patańdźali (II w.) – Indie:

Człowiek bez poznania w wielkim żyje błędzie,
gdy prawdę odkryje, to mokszę* zdobędzie.
On wszakże nie tymże, czymże że jest, myśli,
nim nie są wrażenia, uczucia lub myśli.
To nie on się zmienia w doznań wiązce i czuć
– z materii* płynących, napędzanych przez chuć,
z której się impulsy wytwarzają stale,
w człeka myśli wchodzą tak zwodząc go trwale.
Zgłębiać jogę* winien studiując wciąż Wedy*,
światła – przez darśanę* – stan osiągnie wtedy.

Ona mu da wolność, gdy puruszę* pozna,
niechaj się oddzieli od tego, co dozna,
umysł niechaj skupi, zbędnie nie odczuwa,
o wszystkim zapomni, w więzy co go skuwa,
drogą cnoty* zmierza, od zła się powstrzyma,
pożądanie zdławi, jaźni* swej dotrzyma!
Niech więc medytuje*, oddech ćwiczy*, ciało
aby wprost z puruszą* ono się wiązało!
Jarzmo to mu moc da, która go odmieni,
wszystko mógł on będzie – tak umysł się zmieni.
Iśwarę* niech wezwie, by bóg* go oświecił
wsparł, pobłogosławił i mokszę* w nim wzniecił!

Wtedy osobowość jak mgła się rozpłynie,
jedno pozostanie – Ja, które nie ginie,
z samsary* więc wyjdzie – skończą się wcielenia,
gdyż człek Ja – puruszą, który się nie zmienia,
jeden, zawsze bierny trwa wciąż ów widz świata,
gdyż w to co się dzieje, on siebie nie wplata
– trzy guny* prakryti* go wszak nie poruszą.
Ty sam jesteś także w swoim Ja puruszą…