Ajurweda jako metoda wspomagania salutogenezy. Cz. III. Aleksandra Mróz

Drugą grupą czynników są sposoby zachowania i styl życia. Według autora powinny być one zgodne z nurtem behawiorystycznym, który zakłada, że

zachowanie jest reakcją na bodźce, a rozwój człowieka stanowi wynik uczenia się (pod wpływem zmian środowiska) nowych reakcji.⁵

Antonovsky sugeruje, aby kierować uwagę przede wszystkim na zachowania sprzyjające rozwojowi wyżej wymienionych zasobów i kompetencji, a także poczuciu koherencji, które zostanie omówione poniżej. Każdy człowiek, w trakcie pracy nad swoim zdrowiem, powinien wyrobić sobie własne sposoby zachowania, które przesuwają go w odpowiednim kierunku na kontinuum.

Czynnik trzeci, czyli stresory, to bodźce, które z założenia stwarzają stan napięcia. Są to wymagania, dla których nie ma gotowych ani zautomatyzowanych reakcji adaptacyjnych. Powszechnie uważa się, że stresor jest czynnikiem typowo negatywnym.

W rzeczywistości działanie niepożądane przynosi jedynie stres zbyt silny (przekraczający indywidualne możliwości adaptacyjne jednostki) lub zbyt długotrwały. Stres umiarkowany zwiększa możliwości radzenia sobie z wymaganiami adaptacyjnymi otoczenia, dzięki czemu umożliwia rozwój psychiczny. Wielu badaczy zjawiska określa go jako podstawowy czynnik rozwoju.⁶

Także twórca teorii salutogenetycznej podkreśla wyraźnie, że stresory mogą być także pozytywne, zwracając uwagę, iż „założenie, jakoby >>stresory były czymś złym z natury<< jest mocno naciągane”.⁷ W swych rozważaniach autor nawiązuje do teorii stresu R.S. Lazarusa i S. Folkman. Według niej

stres pojawia się wtedy, gdy sytuacja jest postrzegana jako udaremniająca realizację jakiegoś stanu motywacyjnego (lub potencjalnie udaremniająca), powodując wzmożenie afektu i uruchomienie procesów regulacyjnych, których celem jest opanowanie afektu, oraz optymalną kontynuację efektywnego funkcjonowania.⁸

Stres może wywoływać relacja człowiek – środowisko. Każdy, zależnie od własnego sposobu oceny i zrozumienia sytuacji, będzie wykazywał odmienne reakcje wobec różnych zdarzeń. Istotne jest to, aby wypracować sobie takie możliwości i metody radzenia sobie, które pozwolą przesuwać się na kontinuum w stronę bieguna „zdrowie”.